Noman Çelebicihan Kimdir?

1885 senesi “Büyük Sunaq” köyünde doğan Noman Çelebicihan 1908-1916 seneleri arasında İstanbul’da ve St. Petersburg’da Hukuk ve Tıp eğitimi aldı. 1908 senesi Cafer Seydamet ile birlikte Türkiye’de oluşan inkılap hareketlerini yakından takip etti. Kırım Tatar halkının sorunlarına çare bulmak ve çarlık idaresi altında ezilen halkının yaralarına derman olmak için büyük bir gayret ile çalıştı ve bu maksatla “Qırım Talebe Cemiyeti”ni kurdu. 1917 senesinde Kırım, Litvanya, Belarus ve Polonya Müftüsü oldu, “Qırım Müslümanları İcra Komitesi”nin başkanı olarak seçildi. Bu süre devamında, daha öncesinde olduğu gibi, Kırım Tatar halkının teşkilatlanması ve kendi geleceğini eline alabilmesi için çalışmalar yürüttü. Yine bu sene içerisinde, Aralık ayında Birinci Kırım Tatar Milli Kurultayı’nın toplanmasında büyük bir rol üstlendi ve Kurultayın idare heyetinin başkanı olarak seçildi. Kurultay’ın çalışmaları sonucunda “Kırım Tatar Halk Cumhuriyeti”nin kurulması için çalışmalar yürütülmesi kararı alındı ve kurulan hükümetin başkanlığına Noman Çelebicihan seçildi. Kırım’ın Bolşevik kuvvetleri tarafından işgal edilmesi sonucunda Kurultay dağıtıldı ve milli liderlerimiz ya tutuklandı yada Kırım’dan kaçmaya mecbur edildi. Tutuklanan Noman Çelebicihan 23 Şubat 1918 tarihinde Bolşevikler tarafından vahşice öldürüldü ve naaşı Karadeniz’e atıldı.

Kırım’ın kalkınması ve Kırım’ın medeni bir ülke haline dönüşmesini kendisine hayat gayesi edinen Çelebicihan Kırım içerisinde yaşayan halkların beraberce ve huzur içerisinde yaşamasını hayal ediyordu. Birinci Kırım Tatar Milli Kurultayı açılış konuşmasında yaptığı çiçek demeti benzetmesi, dile getirdiği huzur ve uyum içerisinde yaşayan halklar isteği bugün hala Kırım’da özlemle beklenen bir durumdur. İşte o tarihi konuşmanın o kısmı;

“Qırım yarımadasında türlü renklerde bir çoq zarif güller, zanbaqlar, lâleler bardır. Ve bu lâtif ruh-i naz çeçeklerniñ episiniñ kendilerine mahsus bir güzelligi, özlerine mahsus lâtif qoquları bar. Bu güller, bu çeçekler Qırımda yaşağan milletler: tatar, rus, ermeni, yeudiy, nemse ve başqalarıdır. Qurultaynıñ maqsadı olarnı bir yerge toplap episinden bir güzel ve nefis buket yapmaqtır, güzel Qırım adasında aqiqiy medeniy bir İsviçre tesis etmektir. Tatar Qurultayı yalñız Tatarlarnı degil, asırlardan berli Tatarlarnen beraber qardaşça yaşap kelgen diger milletlerni de tüşünmekte. Olarnı da işke davet eterek, olarnen qol-qolğa berip ketecektir. Tatar bu işte amir degil, belki bir müteşebbis, yalıñız bir teşebbüsçilik vazifesini icra etecektir."

Çelebicihan bu siyasi mücadelelerle dolu hayatında yedi güçlü şiir ve bir hikaye bırakmıştır. Bugün Kırım Tatar edebiyatında çok önemli yer tutan eserleri Kırım Tatar ruhu güçlendiren ve hatta oluşturan kıymetli miraslarıdır. Öyle ki, “Ant Etkenmen” şiiri Kırım Tatar Milli Kurultayı tarafından Kırım tatar milli marşı olarak kabul edilmiştir.