Erdoğan ve Davutoğlu’na yöneltilen ithamların aksine Şam’a şans vermeden bağları koparan ilk ülkeler ABD, AB ve Arap Birliği oldu.
Suriye’deki katliam sürecinde 4,5 yıl geride kaldı. Şiddetin sorumlusu Esed rejimi. Ancak buna rağmen Erdoğan ve Davutoğlu’nu Şam’la ipleri koparmakta acele davranmakla itham edenler var.
Ancak Türkiye, Esed rejimiyle köprüleri atarken hiç acele etmedi. Aksine diyalog için yoğun çaba sarf etti. Dönemin Başbakanı Erdoğan ile Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu 60’dan fazla görüşme yaptı. Üstüne üstlük Esed, Türkiye ile görüşürken bir yandan sivilleri katlediyor diğer yandan Suriye’nin kuzeyinde, Türkiye sınırındaki bölgeleri PKK’ya teslim ediyordu.
Bugünkü köşe yazısında, Erdoğan ve Davutoğlu’na yöneltilen ithamlarına aksine diplomatik çözüme şans vermeden Şam’la bağları koparan ilk ülkelerin Amerika, Avrupa Birliği ve Arap Birliği olduğunu belirten Haber7 Yazarı Taha Dağlı, Suriye’deki şiddet sürecinde hafızalara kazınması gereken tarihleri kaleme aldı...
İşte Suriye’deki şiddet sürecinde hafızalara kazınması gereken tarihler.
6 Şubat 2011: Bölge kaynıyordu, Tunus ve Mısır’da diktatörler devrilmiş Arap Baharı yangını Libya’yı kan gölüne çevirmeye başlamıştı. Bu noktada Erdoğan Halep’te Suriye lideri Beşar Esed’le bir araya geldi, reform çağrısı yaptı.
15 Mart 2011: Esed 5 hafta önce Erdoğan’ın uyarısını dikkate almadığını gösterdi. Dera’daki ayaklanmayı bastırmak için ilk kez katliam yapıldı tam 100 sivil can verdi. Bu başlangıçtı.
İLK YAPTIRIM ABD’DEN
29 Nisan 2011: Suriye’deki şiddet süreci başlayalı 1,5 ay olmuştu. İlk ağır tepki ABD’den geldi. Amerika, Suriye’ye yaptırım kararı aldı.
17 Mayıs 2011: Amerika’yı AB takip etti. ABD’den yaklaşık 2 hafta sonra AB de Suriye’ye ilk yaptırımlarını uygulama kararı aldı. 2013 yılına kadar 17 ayrı başlık AB’nin kara listesine girdi.
10 Haziran 2011: Cisreşşuhur’daki katliam sonrası binlerce kişi ilk kez Türkiye’ye sığınmak için sınıra akın etti.
Temmuz 2011: Esed rejimi ülkenin kuzeyinden yani Türkiye sınırındaki bir çok noktadan askerlerini çekip, bölgeyi PKK’nın Suriye uzantısı olan PYD’ye bırakacağının sinyallerini verdi. Bugüne kadar kimlik dahi alamayan Kürtlere vatandaşlık hakkı tanındı. Esed reform çağrılarını sivil halka değil PKK’ya dönük uygulamaya başladı.
9 Temmuz 2011: Bu tarihe kadar Suriye’de silahlı bir direniş yoktu, halk sokaklarda gösteri yapıyor, rejim ise onları katlediyordu. 9 Temmuz’da Riyad el Assad komutanlığında Özgür Suriye Ordusunun temeli atıldı.
KÖRFEZ ÜLKELERİ ŞAM’LA İRTİBATI KOPARDI
8 Ağustos 2011: Körfez ülkeleri Esed rejimiyle bağlarını kopardı. Suudi Arabistan Şam’daki büyükelçisini çekti.
9 Ağustos 2011: Esed katliamlara devam ediyor, ABD, AB ve Arap ülkeleri peş peşe Şam’la köprüleri atıyordu. Üstelik Esed Türkiye’ye karşı PKK kozunu da devreye sokmuştu ancak buna rağmen Davutoğlu Şam’a giderek Esed’le bir kez daha yüz yüze görüşme yaptı, 6 saat süren toplantılardan bir sonuç alınamadı.
15 Ağustos 2011: Bir hafta sonra Davutoğlu bir kez daha Esed rejimine reform çağrısı yaptı.
OBAMA İLK KEZ “ESED GİTMELİ” DEDİ
19 Ağustos 2011: ABD Başkanı Obama ilk kez “Esed gitmeli” dedi. Ve yeni yaptırımlar uygulama kararı aldı.
7 Ekim 2011: Suriye’nin en büyük iki destekçisinden biri olan Rusya’nın o dönemki Devlet Başkanı Medvedev bile Esed’e reform çağrısı yaptı.
ARAP BİRLİĞİ ESED’LE BAĞLARI KOPARDI
16 Ekim 2011: Arap Birliği, Suriye’ye ağır yaptırım kararları aldı. Suriye’nin üyeliğinin askıya alınması da gündeme geldi.
12 Kasım 2011: Arap Birliği yaptırım kararından yaklaşık 1 ay sonra Suriye’nin üyeliğini askıya aldı. Bu karar Arap dünyasında şok etkisi yaptı.
6 Şubat 2012: ABD ve İngiltere Şam Büyükelçililerini kapattı.
16 Mart 2012: Türkiye, Suriye’de yaşayan vatandaşlarının ülkeye dönmesini istedi ve bir tampon bölge oluşturulabileceği açıklamasını ilk defa yaptı. Annan, Suriye’deki krizin çözümüne ilişkin 6 maddelik planını BM Güvenlik Konseyi’ne sundu.
26 Mart 2012: Türkiye Şam Büyükelçiliği faaliyetlerini askıya aldı. Amerika, Avrupa ülkeleri ve Arap ülkelerinden sonra Şam’la diplomatik bağları koparan son ülke Türkiye oldu.
2 Nisan 2012: BM Suriye özel temsilcisi Kofi Annan’ın Esad’a ateşkes için tanıdığı süre doldu. Esed ateşkes uygulamadı.
22 Haziran 2012: Türkiye’ye Ait f-4 tipi savaş uçağı Suriye tarafından düşürüldü. Türkiye hava angajman kurallarını değiştirdi.
1 Ağustos 2012: Esed rejimi bir yıl önce yaptığı planı hayata geçirdi ve ülkesinin kuzeyinden yani Türkiye sınırındaki bölgelerden askerlerini çöktü, oraları PKK’ya teslim etti. PYD kolluk kuvvetleriyle kendisi gibi düşünmeyen Kürtlere bile şiddet uygulamaya başladı sonrasında ise kantonlar kuruldu ve bugünkü noktaya gelindi.
12 Şubat 2013: Hatay Cilvegözü sınır kapısında patlama meydana geldi. 14 kişi hayatını kaybetti.
11 Mayıs 2013: Hatay’ın Reyhanlı ilçesinde bombalı saldırı. 51 kişi yaşamını yitirdi, 100 den fazla kişi yaralandı.
21 Ağustos 2013: Şam Guta ’da Esad güçleri kimyasal silah kullandı. 1300 den fazla ölü var.
10 Eylül 2013: Amerika Başkanı Obama, kimyasal silah “kırmızı çizgimiz” diyerek Suriye’ye müdahale planını açıkladı. Sonrasında devreye giren Rusya, ABD’ye geri adım attırdı ve Esed kimyasal silahlarını teslim etme karşılığında müdahaleden korundu.
Ocak 2014: Esed’in 2012’de teslim ettiği topraklarda PKK’nın Suriye uzantısı olan PYD özerklik ilan etti.
Şubat 2014: Rejim temsilcileriyle muhalifler Cenevre’de ikinci kez bir araya geldiler ama sonuç alınamadı.
